Vragen aan het College; inzake uitkomsten expertbijeenkomst gasboringen en geothermie

Het College van Burgemeester en Wethouders
van de Gemeente Westland
Postbus 150
2670 AD NAALDWIJK

Betreft: schriftelijke vragen aan het College van Burgemeester en Wethouders in het kader van artikel 26 van het Reglement van Orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de Gemeenteraad 2006 inzake uitkomsten expertbijeenkomst gasboringen en geothermie

Vraag 111 2014-2018

Edelachtbaar College,

Op maandag 24 augustus 2015 is een expertbijeenkomst gehouden in de gemeente Westland over risico’s (en kansen) van gasboringen en aanpalende ontwikkelingen in de Westlandse ondergrond, zoals geothermieprojecten. Opvallend was dat het College niet vertegenwoordigd was. Ook was opmerkelijk dat de bijeenkomst een verrassende wending kreeg. De aanleiding – de aangekondigde nieuwe gasboringen in Westland, die overigens zijn uitgesteld, en de vermeende risico’s daarvan n.a.v. de gebeurtenissen in Groningen – bleek ‘een storm in een glas water’. Daarentegen zijn er wel relatief meer en grotere risico’s bij geothermieprojecten.

Gasboringen: risico’s op werkbare aardbevingen nagenoeg nihil in Westland.

Het bleek dat de risico’s van de gasboringen in Westland nagenoeg nihil zijn, door de NAM[1] uitgelegd en bevestigd door een onafhankelijke geoloog en hydroloog.

De belangrijkste bevindingen zijn dat het in Westland gaat over enkele kleine gaswinningsprojecten, ter grootte van 1 tot 5 miljard kuub elk (in totaal 15 kuub in Westland, waarvan inmiddels al 10 kuub (twee derde) uit de grond is opgepompt). Ter vergelijking het gasveld Slochteren is 2.800 miljard kuub, De spreker maakte dan ook terecht de vergelijking tussen een vingerhoedje en een emmer:

Bron: NAM, Westlandse gasvelden vergeleken met Groningen.

Geothermieprojecten: wel degelijk risico’s die om extra aandacht vragen.

Maar de tweede, onafhankelijke spreker, gaf tevens aan dat de risico’s daarentegen van geothermieprojecten wel omvangrijker kunnen zijn en wel zodanig dat dit aandacht vraagt van politiek bestuurders. Zeker nu dit College deze raadsperiode de ambitie heeft om een zestal van die projecten te faciliteren en van risicogeld te voorzien. Onlangs nog is met een garantstelling van € 6,5 miljoen voor de voorgenomen Triasboring door de Gemeenteraad van Westland ingestemd, weliswaar onder voorwaarden.

Zo zijn de risico’s van aardbevingen van geothermieprojecten niet te onderschatten. Er is een voorbeeld bekend in Nieuw-Zeeland van maximaal 3,5 M(agnitude)[2], maar 2M-3M is meer voorkomend risico. Het herinjecteren van het water in het doublet-boorgat in de ondergrond geeft m.n. relatief meer risico op bevingen en bodemdaling resp. bodemstijging. Dit komt m.n. door de onbalans in de druk in de ondergrond (enerzijds drukverlaging door oppompen en anderzijds drukverhoging door terugpompen).

Er werden door deze spreker ook andersoortige risico’s genoemd. Met het opgepompte water kunnen chemische stoffen naar boven komen die bijv. radioactief zijn of anderszins problemen opleveren voor de exploitanten (verstopping, afzetting, corrosie, stroperigheid herinjectiewater) en omgeving, zoals (ongewenst) gas, olie en zouten. Soms komen ook stoffen naar boven die beschouwd kunnen worden als ‘bijvangst’ en wellicht kunnen leiden tot nevenverdiensten, genoemd werden lithium (tbv bijv. batterijen) en ook voornoemde stoffen als ze een substantieel aandeel hebben, dan kan winning van gas, olie en zout rendabel te maken zijn. Hiermee wordt het geothermieproject wel getransformeerd naar een andersoortig project.

De tweede spreker gaf verder een pleidooi voor het slim meten en monitoren m.b.v. tiltmeters[3]. Zowel bij de opstart –de proefboring – van een geothermieproject om zodoende tijdig maatregelen te kunnen nemen om dergelijke risico’s terug te dringen. En ook om inzicht te krijgen in het stromingspatroon van het water in de ondergrond bij de put, zodat de plaatsing van het tweede boorgat strategisch gekozen kan worden met het oog op het doel van het geothermieproject en de kans op mislukken te verkleinen.

Lege gasvelden: Waterberging?

Tenslotte ging deze spreker ook nog in op de mogelijkheid (kans) om de lege gasvelden in Westland, m.n. die in de buurt van De Lier, een nieuw, tweede ‘leven’ te geven als bergingsplaats van overtollig regenwater.

Vorengaande leidt voor de fractie Westland Verstandig tot de volgende vragen:

Was het College op de hoogte van de risico’s van geothermieprojecten die tijdens de expertmeeting naar voren zijn gebracht en hierboven op hoofdlijnen zijn toegelicht? Zo ja, waaruit blijkt dat?
Is het College voornemens om vanaf nu in geothermieprojecten in Westland ook te sturen op de niet-financiële risico’s, zoals hierboven en tijdens de expertmeeting van 24 augustus jl. gepresenteerd? Zo ja, wanneer kan een voorstel daarover tegemoet worden gezien? Zo neen, waarom niet?
In het in juli jl. vastgestelde raadsvoorstel over de participatie van de gemeente in de Triasboring – de eerste in Nederland – zijn een aantal voorwaarden en risico’s opgenomen van m.n. financiële, fiscale en juridische aard. Is het College voornemens om vanuit het algemene belang ook de bovengeschetste risico’s in de verdere voorbereidingen mee te nemen en daarvoor gezamenlijk met andere deelnemers (en eventueel derden, bijv. de NAM) maatregelen te treffen?
Meten is weten. Hoe wil het College omgaan met het pleidooi van de onafhankelijke deskundige om monitoring m.b.v. tiltsensoren toe te passen vanaf de proefboring en tijdens de exploitatie om zodoende a) de kans op mislukken van dit (Triasboring) en andere geothermieprojecten te verkleinen, b) de risico’s voor de Westlandse samenleving van bodembewegingen te monitoren, c) de eventuele schadevergoedingen en daarvoor te beantwoorden schuldvraag (aansprakelijkheidsstelling) te onderbouwen, mede noodzakelijk omdat er verschillende geothermie- en gaswinningsprojecten gelijktijdig in de ondergrond plaats vinden op verschillende lagen? Zie ook volgende vraag.
WKO is afgelopen maandag niet (expliciet) behandeld. Is er informatie over eventuele risico’s van Warmte-Koude Opslag (WKO) beschikbaar? Zijn daarover signalen bij het College binnengekomen van bodemdaling, -stijging of -trillingen of anderszins? Zo ja dan zien wij graag een toelichting tegemoet.
Kan het College een overzicht geven van de lopende en geplande geothermieprojecten waarin de gemeente faciliteert, de financiële bijdragen van de gemeente tot op heden en gepland (verplicht en onverplicht)? Welk bedrag is wanneer betaald aan welk project en hoe staat het terugbetalingen (revolving fund, stand van zaken en planning)?
Is het College bereid om i.s.m. Hoogheemraadschap Delfland – vertegenwoordigd bij de expertmeeting – de (on)mogelijkheden van waterberging te onderzoeken van lege gasvelden, m.n. in de buurt van De Lier? Zo ja, wanneer komt daarvoor een voorstel? Zo neen, waarom niet?

De fractie van Westland Verstandig verzoekt u de vragen binnen de daarvoor gestelde termijn schriftelijk te beantwoorden.

Hoogachtend,

Leo Geubbels

Namens de fractie Westland Verstandig

[1] NAM: Nederlandse Aardolie Maatschappij BNV , zie http://www.nam.nl/

[2] M = Magnitude is meetschaal voor de kracht van een aardbeving op schaal van Richter, zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Schaal_van_Richter en http://www.knmi.nl/cms/content/40363/schaal_van_richter

[3] Tiltmeter voor meten verticale trillingen boven- en ondergronds. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Tiltmeter