Tekst Westland Verstandig Begrotingsraad 8 november 2023

 

Beste mensen van de Raad, College en Westlandse inwoners hier en thuis,

We ontvingen vooraf brieven van MKB Westland / BIZ ’s-Gravenzande / Werkgroep Erfgoedbescherming. Daar moeten we wat mee gaan doen.

1. Inleiding

Voor de cijfertjes zijn het lastige tijden. Door oplopende prijzen veel hogere kosten. Zo is de uitbreiding sportterreinen De Lier ongeveer twee keer zo duur als voorzien. Kostenverhogingen over de hele linie brengen grote veranderingen met zich mee. Voeg daarbij de oplopende kosten voor WMO en jeugdhulp, het voormalige Kabinet dat de kraan vooralsnog dichtdraait nu, maar vooral in 2026 en 2027, de ook geld kostende ambitie van de coalitie om een groot aantal vraagstukken in Westland snel aan te pakken, dan wordt duidelijk dat de gemeentefinanciën een steeds groter wordende uitdaging wordt. De 1e en 2e Voortgangsrapportage over 2023 tot 1 september geven dat ook al aan. Nou kan dat beeld door meevallende circulaires van het Rijk of andere meevallers ook zo maar weer snel veranderen. Dus niet te vroeg paniekeren.

2. 3 Westland Verstandig zekerheden vinden we terug in de begroting en die is wat dat betreft dik in orde

• Geen versobering van de voorzieningen in onze dorpen.
• Geen lastenverhogingen anders dan de index en
• Geen aantasting van de bestaanszekerheid van onze inwoners.

3. Wat nodig is

De gemeente moet natuurlijk veel nieuwe investeringen doen. We zitten met een enorme verplichte inhaalslag. Bouw scholen in praktisch al onze dorpen ook een gevolg van de stijging inwonertal. We moeten echt snel goedkope starterswoningen gaan bouwen. Inhaalslag. We moeten de wegen-/ fietspadenstructuur in en rond onze dorpen weer op orde maken. Ook inhaalslag. We moeten dringend maatregelen nemen voor meer en beter groen. Ook inhaalslag. We moeten een nog betere leefomgeving realiseren. Terecht wordt van de gemeente verlangd dat nu eindelijk meer seniorenwoningen en meer verpleeghuisbedden gaan komen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Dit zijn allemaal zaken die echt gerealiseerd moeten worden en geld kosten. En het geld kun je maar één keer uitgeven!

4. Keuzes: We kunnen helaas niet alles meer doen

Dus wel keuzes maken. Tot 2030 a.u.b. geen plannen voor de bouw door de gemeente zelf van een nieuwe Naald. Geen grote investeringen in de Flora Campus nu, zonder dat absoluut duidelijk is dat het geld weer terugkomt. Voorzichtigheid staat voor Westland Verstandig voorop. Ik kom daar nog op terug.

Wel zaken die per se moeten zoals bouw Vakcollege, verplaatsbare woningen voor starters en arbeidsmigrantenhuisvesting op Flora Campus. Ook V.V. Verburch meer ruimte geven!

5. We moeten ons realiseren dat er ook veel zaken zijn die weinig kosten en wel goed zijn te realiseren. Twee wil ik extra vermelden omdat zij ons opvielen

Zaken waar de kosten niet op de eerste plaats staan en waar de Westlandse inwoners op zeker gelukkiger van worden. We noemen de Kastanjehof in Kwintsheul een prima voorbeeld van door vrijwilligers draaiend dorpshuis met heel veel activiteiten voor jong en oud. Zou voorbeeld moeten staan ook voor onze andere dorpen. Afgelopen zaterdag 50-jarig bestaan met een treffende toespraak van onze burgemeester. Een ander voorbeeld is wijkvereniging in Wateringen Druivenblok met een eigen blad, eigen activiteiten en ook daar weer een bezielende voorzitter Van der Enden. Deze succesformules moeten uitgerold worden ook in andere dorpen / wijken. Dat kan.

6. Begroting en nu?

Westland Verstandig kan zich vinden in de voorliggende begroting. Natuurlijk is Westland Verstandig nog niet echt tevreden omdat een aantal ontwikkelingen veel te traag verloopt. Dat komt zeker niet omdat het College of de coalitie niet voortvarend handelen, maar wordt veroorzaakt door allerlei verwikkelingen die vertragend werken en die de snelheid eruit halen. Dat wil Westland Verstandig uiteraard niet. Onze inwoners kunnen er zeker van zijn dat we al het mogelijke doen om goede en beloofde zaken voor elkaar te krijgen vóór maart 2026.

Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd, is het gezegde en dat klopt!

Westland Verstandig wil meer tempo, maar ja dat kan helaas niet altijd echt bereikt worden. Van stroperige procedures en de schijnbaar weinige voortgang hebben we echt slapeloze nachten, maar dat belet ons niet om door te gaan en altijd naar oplossingen te zoeken samen met onze coalitiepartners, die zeker hetzelfde willen, maar soms net weer wat anders in de wedstrijd zitten. Samen komen we er altijd uit.

Het fijne is natuurlijk dat naast zaken die lastig van de grond komen ook goede resultaten bereikt zijn en worden vanaf de start in 2022. We willen natuurlijk wel meer en sneller bereiken!

7. 25 moties

Westland Verstandig legt vandaag 25 moties aan de Raad voor en is mede indiener van tal van andere moties. Blijkt daaruit dat we geen vertrouwen hebben in het College? Neen, het tegendeel is het geval. De raadsmoties zijn een aansporing voor het College om een aantal zaken bij voorrang te gaan doen en wij willen de Raad daarbij graag betrekken.

8. Referendum waar ook de jongeren stemrecht hebben

Wij willen ook meer betrokkenheid van onze inwoners bij belangrijke gemeentekwesties van jong tot oud.

Daarom komt Westland Verstandig eind deze maand met een initiatief voor invoering in Westland van een raadgevend / raadplegend referendum voor Westlandse inwoners van 16 jaar (dus ook echt de jongeren) en ouder en de Raad over belangrijke kwesties die van invloed zijn op -kort gezegd- Westland en de leefomgeving.

Om dezelfde reden –korte lijn inwoners / bestuur- willen we per se een ombudsman/-vrouw en willen we in ieder dorp buurtbeheerders of wijkmanagers. Die zitten in de begroting.

9. Tweede ronde

In de Algemene Beschouwingen hebben we onze ambities ook voor de 11 dorpen in het licht van de voorliggende begroting uiteengezet. Het College reageerde daar op. Ik zal de reacties kort –vanwege de tijd- nalopen.

Reacties College

Wethouder Van der Stee:

We lezen in zijn reactie dat voor de bestaande gemeentewerven noodzakelijke maatregelen nodig zijn die uiteraard weer veel geld kosten. Niet doen en direct de stap maken naar een nieuwe locatie en de huidige werf bestemmen voor goedkopere woningbouw / groepswonen. Prima locatie! Vandaar onze motie 49. Dus geen geld verspillen, maar direct zinvol inzetten.

De plaatsing op de laagste prioriteitenlijst van de Naald, de PIP-lijst, is correct. De PIP-lijst is de lijst waar wel globale plannen voor zijn en die nog op geen enkele wijze financieel gedekt zijn. De Naald vóór 2030 realiseren is niet verstandig. Deze plaatsing op de PIP-lijst geeft aan dat we geen geld hebben voor dit megalomane plan waar samen met de Flora Campus meer dan € 200 miljoen mee gemoeid is.

Fantasievol dromen door een aantal politieke partijen mag, maar die dromen mogen geen nachtmerries worden voor onze inwoners. Dus geen onderzoek van € 350.000,–, zeker niet uit de algemene reserve.

Westland Verstandig wil voorzichtig zijn met uitgaven voor de Naald en ook de Flora Campus. Over beide ontwikkelingen is Westland Verstandig wel enthousiast en zelfs positief. Alleen het gaat om te hoge bedragen (€ 66 miljoen en op zeker meer voor een nieuwe Naald en wellicht nog de kosten van het centrumplan Naaldwijk en tussen € 50 en € 120 miljoen voor de Flora Campus). Als we daarvoor kiezen dan zal de gemeenteschuld met € 200 miljoen oplopen en dan zullen de kapitaallasten die nu voor € 22 miljoen in de begroting zitten heel fors gaan stijgen de komende jaren en dan zien we het echt gebeuren dat onze 3 zekerheden (geen lastenverhoging inwoners, behoud voorzieningenniveau, geen afbreuk bestaanszekerheid) niet meer vol te houden zijn. Dus die investeringen niet zelf als gemeente doen nu en wachten op tijden met meer financiële armslag. Onze inwoners mogen hiervan niet de rekening gepresenteerd krijgen of de dupe van worden. Wat niet gaat financieel, gaat niet!

De Berkenflat wil Westland Verstandig snel realiseren in het belang van onze senioren en dat als gemeente financieel steunen. De verhuizing van de WOS had wat ons betreft een hogere financiële prioriteit mogen krijgen dan de plaatsing op de PIP-lijst.

Wethouder Van Staalduinen:

Geen wachtlijsten meer voor WMO. Weggewerkt en goed gedaan!

Dan het 1 toegangssysteem. Een pilot gestart een jaar geleden voor inkomen en sinds kort voor WMO. De wethouder zegt toe de inrichting van de 1 toegang te heroverwegen begin 2024 en eventueel bij te stellen. Een centrale toegang is wettelijk verplicht, dus geheel stoppen kan niet. Westland Verstandig heeft er alle vertrouwen in dat die bijstelling goed zal plaatsvinden: het amendement van GBW straalt iets anders uit en wil de pilot acuut stopzetten. Dit gaat natuurlijk niet. Uit een lopende trein springen doet altijd pijn en loopt soms zelfs fataal af. Je kunt beter blijven zitten tot het volgende station want je hebt al voor de rit betaald. Wij zullen dat amendement dan ook niet steunen. We dienen motie 53 in, die voorziet in een geleidelijke ombouw en geven het vertrouwen aan de wethouder dat die dit heel gedegen uitvoert.

Niet enthousiast zijn we over de besparing op het minimabeleid (130% wordt 100%) want dat is een verkeerde en voor Westland Verstandig niet acceptabele keuze. Geld moet je echt niet weghalen bij de onderkant van onze samenleving. Dat is voor Westland Verstandig een belangrijk punt: bestaanszekerheid waarborgen. Westland Verstandig gaat ervan uit dat de wethouder dit nog deugdelijk terugkoppelt naar de Raad voor invoering en naar andere bezuinigingen zoekt.

Ook de was en strijk in bestaande situaties niet wegnemen. Dat geeft WMO-gedoe en dat willen we echt niet meer. Wel bij nieuwe besluiten geen was en strijk toepassen.

Onze moties –nrs. 53 (centrale toegang), 52 (anders omgaan met WMO-hulp in nieuwe gevallen), 51 (dubbelingen)- proberen alternatieve kostenbesparingen mogelijk te maken en geven de wethouder hiermee kansen om anders te handelen.

Gelukkig gaat de wethouder door met het realiseren van tijdelijke woningen. Wel snel en op een goede grotere plek. Die plek is er en noemden we al. Dat betekent stoppen met trajecten die te veel weerstand oproepen, zoals de Waellandweg. Daar geen ambtelijke tijd en geld aan besteden. Zie motie 5.

Voorts stellen we overleg voor met de Provincie daar die een onjuist beeld van Westland heeft: zo nodig alle locaties die de revue passeerden voor verplaatsbare woningen inwisselen (onder meer Poeldijkseweg Monster, Oostduinlaan ’s-Gravenzande, Bovendijk, Haagweg achter 33, Opstalweg, Waellandweg.) bij de Provincie. Deze agrarisch laten en omruilen: 1 groot perceel tegen die kavels. 1 grote locatie gebruiken à la Elsenbosch. Vandaar onze motie 43 (buitengebied in beeld brengen) en motie 48 (Heidesessie met de Provincie).

Kunst en cultuur en erfgoed moet beter op de kaart komen, ook met extra geld. Ook daar inhaalslag. Kunstmuseum meermaals toegezegd en zou er toch moeten komen. De financiën trachten af te hechten. Vandaar motie 58. Ook meer aandacht en zorg voor erfgoed. Belangrijk dat Westlandse waardevolle oude gebouwen / gebieden behouden blijven. Daar moeten we echt zuinig op zijn. Doen we heel veel inwoners een groot plezier mee.

Wethouder Varekamp:

We missen de wil om aan de slechte OV-situatie in en rond Monster verbetering te brengen. Dit accepteren we niet omdat de huidige situatie echt niet houdbaar is. Er zijn wel maatregelen te bedenken zonder de oude situatie te herstellen. Kleine bussen, meer variatie in route, andere route etc. Alleen daar is een wil voor nodig en die ontbreekt. We zullen daar verder mee gaan. Motie 6.

Voor deze wethouder ligt een grote opgave omdat de wegenstructuur in Westland voor onze inwoners echt een bron is van veel –zacht gezegd- ongenoegen. Daar moet veel meer aan gebeuren dan wat pleisters plakken, zoals de wethouder nu wil. Structurele oplossingen zijn nodig. Daar moet de komende tijd echt op ingezet worden!

Wethouder Goudswaard:

Die heeft natuurlijk de mooiste portefeuille met veel investeringsruimte voor scholen en sport. Van een aantal scholen is te voorzien dat de bouw nog wel wat tijd zal duren. Is de planning wel reëel. Voor de gemeentefinanciën wel van belang.

Voor bewegen in de openbare ruimte worden groen blauwe schoolpleinen gerealiseerd. Daar even de focus op leggen en niet op de D66-motie 40. Tijd en geld beter inzetten.

De externen terugdringen en daardoor kosten besparen: ook beter voor de organisatie. We willen geregeld van de wethouder een overzicht hebben en resultaat zien van deze toezegging omdat de hoeveelheid externen en extra kosten de spuitgaten uitlopen.

De dienstverlening moet echt beter. Het probleem is natuurlijk dat de kwaliteit niet gemeten wordt met wat goed gaat, maar wat fout gaat. En er gaat nog te veel fout. Dat is helaas de realiteit. Onze motie 1 probeert in ieder geval in de communicatie in tijd verbetering te brengen.

Wethouder Ferwerda

Voor wat betreft afval gaan we mee met het voornemen om naar 1 systeem nascheiding te gaan. De wethouder lichtte al recent toe het kostenverloop. Die kosten goed volgen.

De reactie op onze moties –die zijn overbodig- begrijpen we niet en licht de wethouder ook niet nader toe. Moties die gaan over zaken die nog niet gerealiseerd zijn, zijn nooit overbodig maar een terechte stok achter de deur en blijkbaar nodig om tempo en daadkracht te krijgen en te houden. Overbodige moties zou de wethouder dan altijd moeten overnemen, maar dat zegt deze wethouder niet. Stemming daarover is dus nodig en overbodige moties zouden dan altijd aangenomen moeten worden.

Burgemeester:

Belangrijk is prioriteit geven aan zaken die echt nu bij best veel inwoners leven en dan met oplossingen komen: handhaving / onveiligheid in de buurt door hangjongeren en handhaving BOA’s. Daarover horen we best veel klachten en aanpak moet prioriteit hebben in Westland.

10. De moties

In Westland grote behoefte aan beveiligde fietsenstalling. Dat hoort door de gemeente geregeld te worden uit de bestaande budgetten evt. deels met vrijwilligers. Motie 2

Westland heeft beloofd de Langestraat al jaren geleden op te knappen en wordt steeds doorgeschoven. Nu moet er duidelijkheid komen. Motie 3. Ook een amendement met een wat dwingender karakter.

Westland moet veel actiever zijn om buurtbewoners zelf het beheer en onderhoud openbare gebied te laten verzorgen. Levert win-win situatie op. Motie 47.

Westland moet echt beter communiceren bij wijzigingen in het groen. Uitleggen waarom, hoe, wanneer en wat gebeurt na de ingreep in de buurt. Motie 4. Veel opmerkingen / klachten daarover vanuit onze inwoners.

Nu is het echt onveilig aan de Haagweg met parkeren. Dat moet anders.
Motie 7. Budget kan komen uit de gebiedsgerichte plannen.

Het parkeernormenbeleid in Westland is zwaar verouderd en blokkeert goede plannen. Er moeten nieuwe regels komen die aansluiten op wat nu nodig is. Motie 8.

Na ‘s-Gravenzande en Naaldwijk hebben ook Monster en Wateringen recht op een stadshart. Het Plein in Wateringen is daarvoor uitermate geschikt.
Motie 9.

Voor de laatste verkiezingen was terugdringen hoge percentage laaggeletterden in Westland belangrijk. Motie 44. Nu nog even doen!

In de vorige bestuursperiode werden nagenoeg alleen maar visies opgesteld en onderzoeken gedaan waarmee dan vervolgens niets werd gedaan. Dat wil Westland Verstandig niet meer. Nu zien we in de begroting toch weer dat fenomeen terugkeren. Motie 45.

Flinke stappen zijn gezet over afbouw handhaving buitengebied. We willen in LOS 3 echt andere spelregels. Motie 46.

Westland wordt vooral beperkt in haar plannen door de Provincie. Duidelijke en heldere gesprekken voeren wat in Westland mogelijk is en waarom.
Motie 48.

Westland als 100.000-plus gemeente zou toch een nacht- en weekend apotheek moeten krijgen. Echt nodig voor onze inwoners. Klachten blijven binnenstromen. Motie 54. Extra kosten doorbelasten in medicijnen te betalen door de verzekeraar.

In Wateringen wordt vrij veel kritiek geuit op de kustgras bij de Hofboerderij: dit zou niet moeten kunnen. Motie 50. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Anders inrichten in overleg met betrokkenen.

Over Westbeach is al veel gesproken. Milieutechnisch verzet zich niets tegen een volwaardig strandpaviljoen. Stoppen met veel tijd en geld stoppen in handhaving. Dus in Kustvisie en bestemmingsplan meenemen. Motie 55.

Westlands openbaar vervoer is niet toereikend. MRDH organiseert dat met van het Rijk ontvangen geld. Westland wordt –zo voelt het- achtergesteld. Motie 56. Bezien hoe dat zit. Andere gemeenten willen onderzoek naar de wijze van opereren van de MRDH als vervoersautoriteit.

Voor veel Westlanders is gebruik vuurkorven en houtkachels hinderlijk en ongezond. Motie 57.

Onze andere moties heb ik al besproken.

We dienen mee in de moties 11, 13, 17, 18, 21, 23, 29, 33, 36, 37, 42.

Amendementen B, C, E zullen we tegenstemmen.

E:
De niet gebruikte euro’s van de verduurzaming en obstakelvrije Ruimte voor modernisering moeten terugvloeien in de algemene reserve zoals dat hoort! Die euro’s moeten ingezet worden voor onze inwoners en geen blanco cheque voor tuinbouw.

Tot slot: dank aan allen die vanuit de gemeente meegewerkt hebben aan deze begroting.

Extra

De financiële ruimte die er nu nog is willen we gebruiken voor zaken die Westland echt nodig heeft en die bij het College op nr. 1 moeten staan:

• Meer goedkope starterswoningen. Westland Verstandig wil nog steeds haar ambities op dat punt uitvoeren. Het College is aan zet en de Provincie moet de realiteit in Westland onder ogen gaan zien;
• Meer maatregelen tegen de in Westland vastlopende wegenstructuren waar heel veel inwoners in toenemende mate zich gruwelijk aan ergeren;
• Beter openbaar vervoer;
• Een nog betere leefomgeving in Westland;
• Een doorstroommogelijkheid voor verplicht te huisvesten statushouders niet in sociale huurwoningen, maar in pensions in bestaande gebouwen in Westland.

Niet alleen op de winkel passen (en dat is best wel een opgave), maar echt de Westlandse vraagstukken aanpakken.

Wat wel:

1. Gele zakken van de palen en daardoor weer een veilige en propere leefomgeving voor onze inwoners. Opvallend weinig klachten na 1 november 2022. De missie slaagde dus volledig. De kosten van afvalverwerking stegen, maar dat zou ook het geval zijn geweest met de gele zakken. Politieke partijen die het alleen over de kosten hebben willen blijkbaar weer terug naar de gele zakken en hebben blijkbaar nog steeds de meerderheid van onze inwoners niet goed begrepen. De gele zakken terug mag natuurlijk nooit meer gebeuren!

2. Strakkere aanpak onderhoud openbaar groen en vooral ook meer en beter groen. Versnelling aanpak kleine praktische problemen / ideeën / suggesties over de openbare ruimte na melding door inwoners.

3. Terugkeer Machteldbeeld ‘s-Gravenzande / klok Heenweg.

4. Invoering drietal gemeentelijke financiële regelingen voor verduurzaming voor inwoners, verenigingen, kerken, scholen en VvE’s.
5. Aankoop hotel waardoor door Westland verplicht te huisvesten statushouders in een pension gehuisvest worden. De sociale huurwoningen konden aan onze eigen inwoners toegewezen worden. Daarnaast konden in het hotel Oekraïners opgevangen worden. In het hotel zijn ook 10 woonruimten voor Westlandse spoedzoekers beschikbaar die dringend een dak boven het hoofd nodig hebben.
6. Extra koffiekwartiertje om een nog betere zorg voor inwoners te krijgen door de huishoudhulp.

7. Concrete plannen voor invoeren van een gemeentelijke ombudsman / -vrouw die klachten onderzoekt / oplost en mogelijk ook klachten kan voorkomen.

8. Definitief behoud zwembad de Waterman in Wateringen.

9. Legalisering oude strijdigheden eindelijk van de grond gekomen. Minder handhaving en meer blije mensen in het buitengebied.

Wat is urgent en moet snel komen:

1. Betere dienstverlening door de gemeente. Nu echt stappen maken en niet langer vergenoegzaam constateren dat alles dik in orde is. Zo lijkt het Meldpunt aan verbetering toe te zijn.

2. Eindelijk goedkope woningen bouwen. Het liefst permanente woningen, maar als dat versnellend werkt dan verplaatsbare woningen voor jongeren / starters / senioren en inwoners die geen hoge bedragen aan woonkosten kunnen besteden.

3. Extra verpleeghuisbedden in overleg met Zorgkantoor en zorgaanbieders.

4. Realiseren/ faciliteren / initiëren van Berkenflatachtige complexen / groepswoningcomplexen in onze dorpen.

5. Financieel ingrijpende geplande zaken zoals de Flora Hortus Campus en de nieuwe Naald gedegen regelen, zodat de verplichtingen geen financiële molensteen worden.