Waarom raadsonderzoek naar gang van zaken rond aanbestedingen afval en oud papier noodzakelijk is

Inmiddels heeft Westland Verstandig het initiatief genomen -gesteund door GBW en GL- een onderzoek te gaan doen door de Raad zelf naar de gang van zaken rondom de aanbestedingen van afval en oud papier. Plotsklaps bleek in september van dit jaar dat de kosten tientallen procenten hoger waren en dat dus de afvalstoffenheffingstarieven de komende jaren met tientallen procenten zullen gaan stijgen. Wat bleek na doorvragen: de kosten van de afvalinzameling bleken verdubbeld te zijn en ook de kosten bij HVC (vervoerder en verwerker) stegen enorm. We hebben het dan over vele miljoenen meer! De kosten van inzameling oud papier door de nieuwe contractant HVC liepen per 1 januari 2020 op tot meer dan € 500.000,–. De oude inzamelaar -Peute- bracht geen kosten in rekening, maar betaalde aan de gemeente en de verenigingen, kerken en scholen (die tegen betaling vrijwilligers leverden) op jaarbasis ca. € 100.000,–. Een verschil van € 600.000,– dus en ongelukkige vrijwilligers voor wie geen inkomsten meer waren.

Navraag wees uit dat er vreemde dingen gebeurd zijn zowel in 2018 -bij de aanbesteding aan –uiteindelijk- één aanbieder en de keuze en het contract van het afval- als in 2019 toen HVC zonder aanbesteding werd uitgekozen om het oud papier en karton op te halen. Die vreemde dingen zijn (mogelijk) de directe reden voor het feit dat onze inwoners en ondernemers nu op jaarbasis veel meer moeten betalen aan afvalstoffenheffing.

Westland Verstandig wil dat de Raad zelf een onderzoek gaat doen naar de gang van zaken. Vragen als: waarom steeds maar met één aanbieder gesproken, hoe verliepen de aanbestedingen en had dat anders gekund en waarom viel de keuze op de betreffende aanbieders ondanks de veel hogere kosten. Waarom werden slechte contracten zonder enige verplichting gewijzigd en verlengd waardoor de “schade” nog groter werd. Wat bezielde het College?

Tot nog toe is het College niet echt open en transparant en slechts mondjesmaat werd informatie gegeven. Veel vragen bleven onbeantwoord!

Het onderzoek zal aan waarheidsvinding moeten doen. Dat lukt alleen door het horen van de direct betrokkenen (bestuurders, ambtenaren, ex-ambtenaren, medewerkers van betrokken bedrijven, externe adviseurs van College etc.). Ook de afgifte en openbaar maken van documenten is nodig om een helder zicht te krijgen op wat er gebeurd is.

Het onderzoek moet uitwijzen of correct gehandeld is en de voor de gemeente de meest gunstige contracten zijn afgesloten. Onze inwoners en ondernemers hebben recht om dat te weten. Voorts hebben we als Raad de plicht te controleren en dus ook na te gaan waarom voor de gemeente, inwoners en ondernemers flink nadelige zaken zijn kunnen gebeuren. Inwoners en ondernemers betalen immers de rekening door een veel hogere afvalstoffenheffing. Dus het College moet dan extra zorgvuldig en behoedzaam zijn.

Een door de Raad zelf gehouden onderzoek kost niet echt veel. Immers raadsleden doen dat in het kader van hun normale raadswerk.

De coalitie (CDA, VVD, LPF en CU-SGP) was er gisteren als de kippen bij om aan te geven dat een onderzoek niet nodig is. Voor hen lijkt alles duidelijk en er werden immers door het College excuses aangeboden. Voorts werd gewezen op de kosten van een onderzoek. Allemaal pogingen om te verhullen welke fouten mogelijk gemaakt zijn.

Voor het goede begrip: of van fouten, misslagen, onhandig handelen sprake is, moet het onderzoek uitwijzen. Het kan best zijn dat van dat alles geen sprake is. Als we het onderzoek niet doen, dan zullen we het ook nooit weten. Ook kan dan wellicht een strategie komen hoe bij dit soort trajecten het beste gewerkt kan worden. Daarom is het onderzoek nodig om duidelijkheid te krijgen. Het gaat dan niet eens op de eerste plaats om het gedrag van bestuurders, alhoewel “kwalijk” gedrag wel kan blijken natuurlijk.

Transparant en open en niet afschermen. Zeker niet verbergen en goedpraten zoals de coalitie mogelijk van plan is, want dat is geen oplossing. Wordt vervolgd in de Commissie Bestuur van januari 2021.

Namens de fractie van Westland Verstandig,
Peter Duijsens